ΠΑΤΡΙΩΤΙΣΜΟΣ: ΝΑΙ ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΣ: ΟΧΙ
Μακαριστού Αρχιεπισκόπου Αθηνών Χριστοδούλου
Η εκρηκτική αφύπνιση των εθνικιστικών διεκδικήσεων στα Βαλκάνια και οι κίνδυνοι μισαλλοδοξίας και ξενοφοβίας που την συνοδεύουν, θέτουν επί τάπητος τη διάκριση ανάμεσα σε εθνικισμό και πατριωτισμό. Ο Χριστιανισμός αποδέχεται την αγάπη προς την πατρίδα που εκφράζει ο πατριωτισμός. Και τιμά τους υπέρ πατρίδος και βωμών και εστιών αγώνες. Όμως, ενίοτε ο πατριωτισμός διολισθαίνει σε εθνικισμό, με την έννοια μιας ιδεολογίας που αναγορεύει το έθνος σε υπέρτατη αξία που αξιώνει την σ’ αυτή υποταγή όλων των άλλων αξιών της ζωής.
Η ιστορική πείρα είναι πολύ πικρή από την κινητοποίηση των εθνικισμών στα Βαλκάνια. Τον περασμένο αιώνα οι εθνικισμοί είχαν σε τέτοιο βαθμό απειλήσει την ενότητα των λαών και την ειρήνη του κόσμου, ώστε η Μεγάλη Εκκλησία να α- ναγκασθή να τους αποκηρύξει ως ένα είδος αιρέσεως. Και σήμερα η αναβίωσή των με τα ακροδεξιά πολιτικά σχήματα στην Ευρώπη ή με τον φανατισμό και τον ρατσισμό στα Βαλκάνια συνιστά απειλή, μπροστά στην οποία δεν μπορούμε να παραμείνουμε απαθείς. Είναι προάγγελος επικίνδυνων αντιπαραθέσεων και κλιμακούμενων βιαιοτήτων.
Στην Ελλάδα ουδέποτε μέχρι τώρα ο πατριωτισμός έγινε εθνικισμός. Η πλαστικότητα της ελληνικής σκέψεως και το οικουμενικό πνεύμα της Ορθοδοξίας δεν επέτρεψαν ποτέ μια τέτοια αλλοτρίωση που θα εσήμαινε υποχώρηση της πολιτιστικής μας στάθμης και προδοσία της πνευματικής μας παράδοσης. Οι Έλληνες, και όταν δεχθήκαμε προκλήσεις, δεν εφθάσαμε στο μίσος και στην απόρριψη των άλλων. Πατριώτες στο έπακρον ελέγξαμε, ωστόσο, την πορεία μας και σταθήκαμε ορθοί στην έπαλξή μας, δίδοντας την κατάφασή μας στον πατριωτισμό και απορρίπτοντας τον άκριτο εθνικισμό.
[ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ, 133, Μάρτιος 1992]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου